Over Zorginstituut Nederland

Iedereen die in Nederland woont of werkt is verplicht om een zorgverzekering te hebben. Zorginstituut Nederland is een overheidsorganisatie met als belangrijkste taak het samenstellen van het basispakket van de zorgverzekering. Hierbij maken we ingewikkelde, maar noodzakelijke keuzes om ervoor te zorgen dat iedereen in Nederland goede zorg kan krijgen. Nu en in de toekomst.

Geneesmiddelenvergoedingssysteem (GVS)

Alleen extramurale geneesmiddelen die zijn opgenomen in het GVS worden vergoed vanuit het basispakket. De hoogte van de vergoeding hangt af van de lijst waarop ze worden geplaatst. Onderling vervangbare geneesmiddelen worden geclusterd op bijlage 1A. Hierbij kan een vergoedingslimiet gelden. Unieke geneesmiddelen komen op bijlage 1B. De geneesmiddelen op deze lijst hebben geen vergoedingslimiet. Er kunnen ook nog nadere voorwaarden aan de vergoeding worden gesteld. In dat geval wordt een middel ook op bijlage 2 geplaatst. Voor dit geneesmiddel vraagt de fabrikant plaatsing op lijst 1B.

Bekijk het filmpje voor meer uitleg over hoe Zorginstituut Nederland de beoordeling van geneesmiddelen aanpakt.

Zorginstituut Nederland is dus ook de instantie die moet beslissen over het al dan niet toelaten van medicinale cannabis in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem.

Vergoeding door zorgverzekeraars

Tot 2017 werd medicinale cannabis door veel verzekeraars nog gewoon vergoed uit het basispakket. Zorgverzekeraar Zilveren Kruis stopte echter per 1 januari 2017 met het vergoeden van medicinale cannabis aan verzekerden. Verzekerden die in 2016 nog gewoon aanspraak konden maken op deze vergoeding, ontvingen nog tot 1 juli 2017 geld om deze pijnstiller te kunnen bekostigen en werden daarna letterlijk aan hun lot over gelaten.

Bij navraag aan het Zorginstituut Nederland kregen wij na veel heen en weer gebel en gemail medio halverwege 2018 een (na veel later zou blijken} standaardmail retour met de hier volgende tekst.

Hartelijk dank voor uw bericht. Wij kunnen ons voorstellen dat u van mening bent dat medicinale cannabis vergoed moet worden vanuit het basispakket van de zorgverzekering.

Een belangrijk uitgangspunt voor de inhoud en omvang van zorg is dat zorg onder andere moet voldoen aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’. Klik hier voor meer informatie.  Zorg, en dus ook een specialistisch geneesmiddel, die voldoet aan de ‘stand van de wetenschap en praktijk’ komt in beginsel voor vergoeding vanuit de basisverzekering in aanmerking. Tegelijk is van belang dat het basispakket betaalbaar blijft voor iedereen. Om dat te kunnen waarborgen, is essentieel dat zorg die vanuit het basispakket wordt vergoed noodzakelijk is, en ook bewezen effectief.

Medicinale cannabis voldoet momenteel niet aan het wettelijke criterium van rationele farmacotherapie. Het kan dan ook niet vanuit de basisverzekering vergoed worden. Er is op dit moment onvoldoende bewijs voor de werkzaamheid in de praktijk van cannabispreparaten. Wel is er sinds kort een goed placebo-preparaat dat met name geschikt is om gecontroleerde studies met de plantaardige producten van het BMC te doen. Binnen een beperkt aantal lopende studies maken onderzoekers inmiddels gebruik van deze placebo. Het is te verwachten dat op deze manier de komende jaren meer en betere studies beschikbaar komen, op basis waarvan het Zorginstituut een eventuele beoordeling kan doen.

Volgens het Zorginstituut is het nu nog te vroeg om een formele beoordeling te doen over de mate waarin deze producten voldoen aan “de stand van de wetenschap en praktijk”. Die zou potentieel tot de conclusie “geen stand van de wetenschap en praktijk” kunnen leiden. Nu is het nog zo, dat sommige zorgverzekeraars de cannabispreparaten vergoeden in hun aanvullende pakketten. Een geactualiseerd, formeel negatief oordeel zou ertoe kunnen leiden dat verzekeraars deze mogelijkheid niet meer aanbieden.
Zie voor meer informatie, waaronder het rapport: Herbeoordeling medicinale cannabis: geen verzekerde zorg en Medicinale cannabis niet in basispakket

Ideaal is de huidige situatie niet. Veel patiënten die zich afhankelijk achten van medicinale cannabis, blijven aangewezen op financiering uit eigen portemonnee. Mogelijk kan het Zorginstituut over enkele jaren, als er beter onderzoek beschikbaar is, met meer kans op een helder resultaat een formele beoordeling uitvoeren.

Graag verwijzen wij u naar  Bureau voor Medicinale Cannabis. Het Bureau voor Medicinale Cannabis (BMC) is als overheidsorganisatie verantwoordelijk voor de productie van cannabis voor medicinale en wetenschappelijke doeleinden.

In 2003 is voor het eerst aan het Zorginstituut (toen CVZ) gevraagd of het gebruik van medicinale cannabis beschouwd kan worden als effectieve medicatie. De conclusie was toen dat de resultaten van onderzoek onvoldoende zijn om van een bewezen werkzaamheid van de therapeutische toepassing van medicinale cannabis te kunnen spreken. Begin 2016 heeft het Zorginstituut een check van de toen beschikbare wetenschappelijke publicaties gedaan. Het Zorginstituut kwam tot de conclusie dat het wetenschappelijk bewijs niet wezenlijk is verbeterd en heeft het standpunt uit 2003 herbevestigd.

Medicinale cannabis in de praktijk

In de praktijk mag alleen de cannabis in opdracht van de Nederlandse overheid gekweekt door het bedrijf Bedrocan medicinale cannabis genoemd worden. In theorie komt het er echter op neer dat alleen cannabis van farmaceutische kwaliteit in aanmerking kan komen voor de omschrijving “medicinaal”. In principe zou medicinale cannabis dus ook door willekeurig welk ander farmaceutisch bedrijf gekweekt en bewerkt kunnen worden maar dat wordt tegen gewerkt door de Nederlandse overheid die het monopolie tot nu toe zeer strak in eigen handen weet te houden.

Medicinale cannabis werd in beginsel ook alleen vergoed wanneer deze afkomstig was van het bedrijf Bedrocan. In de loop der jaren zorgden rechtspraken ervoor dat medicinale gebruikers ook hun eigen kweek bij zorgverzekeraars vergoed konden krijgen en in sommige gevallen zelfs hun kweekbenodigdheden konden declareren. Tegelijkertijd echter werd de constructie BMC (de overheidsinstantie die verantwoordelijk is voor de kwaliteit en levering van Nederlandse medicinale cannabis) onder de loep genomen omdat de verkoop van Bedrocan produkten ver beneden peil was en de doelstelling van BMC nog niet in de verste verte behaald werd.

Er moest dus iets ondernomen worden. En toen gebeurde er iets wonderlijks. De ene overheidsinstantie bond openlijk de strijd aan met de andere overheidsinstantie: het Zorginstituut Nederland gaf aan de medicinale cannabis van het BMC af te keuren voor opname in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem wegens gebrek aan bewijs over de werking ervan. Vanzelfsprekend was dit alleen maar een toneelspel en doorgestoken kaart want het BMC lag al jaren onder vuur in kamervragen wegens niet nakomen van afspraken en het Zorginstituut was daar als collega overheidsinstantie vanzelfsprekend ook al jaren van op de hoogte maar voor de medicinale gebruikers die hun medicijn tot dan toe nog vergoed kregen was dit natuurlijk een ware ramp want welke keuze hadden zij nog? Terugvallen op de reguliere opiaten of het illegale circuit induiken voor een oplossing? Begrijpelijk dus dat er vele protesten en smeekbedes volgden op deze beslissing maar de overheid en het Zorginstituut bleven keihard.

Misleidingstruck van de overheid met medicinale gebruikers als inzet

Alhoewel… zoals we het al eerder benoemden was de hele commotie die door die twee overheidsinstanties in het leven werd geroepen een toneelspel, een schouwspel opgevoerd speciaal voor het publiek. Het Zorginstituut Nederland bepaalt inderdaad in samenwerking met andere instanties of een medicijn al dan niet toegelaten mag worden in het Geneesmiddelenvergoedingssysteem maar het Zorginstituut Nederland is daarnaast slechts een adviesorgaan en kan dus ook alleen maar advies uitbrengen.

Wettelijk is er echter helemaal niets veranderd door die bekendmaking van Zorginstituut Nederland. Zorgverzekeraars vergoedden medicinale cannabis tot 2017 en in principe hadden zij daar gewoon mee door mogen gaan na die bekendmaking van het Zorginstituut Nederland. Zorgverzekeraars maakten die keuze dus geheel op eigen houtje naar aanleiding van het advies van het Zorginstituut Nederland. Ook het IGJ (ook een overheidsinstantie) nam dit advies klakkeloos over net als overkoepelende huisartsen verenigingen als het NHG, van subsidie afhankelijke instanties als het KWF, KIKA, enz., ziekenhuizen en ga zo maar door. Stuk voor stuk instanties en personen die uit eigen vrije wil verantwoordelijk zijn voor de gezondheidszorg in Nederland, de morele verplichting op zich genomen hebben en in veel gevallen zelfs een eed afgelegd hebben verzaken hun plicht dus eigenlijk al vanaf 2017 en laten zich (mis!)leiden door een advies dat in werkelijk geen advies is maar een redmiddel om een niet functionerende constructie genaamd BMC en een niet functionerend samenwerkingsverband met Bedrocan uitstel van executie te kunnen verlenen.

Medicijnen als Epidiolex worden daarentegen wèl direct goedgekeurd

Intussen worden medicijnen gemaakt door farmaceuten en gemaakt van of met cannabis natuurlijk wel gewoon opgenomen in dit Geneesmiddelenvergoedingssysteem. Epidiolex is zo’n medicijn en dit wordt geproduceerd door het bedrijf GW Pharma dat ook verantwoordelijk is voor het middel Sativex. Eigenlijk is dat op zich toch wel een opmerkelijk iets want zoveel onderzoek is er niet eens gedaan met Epidiolex maar dat medicijn had natuurlijk al de goedkeuring van het FDA (Amerikaanse controlerende instantie) en dan kun je als Nederlandse overheidsinstantie natuurlijk niet meer weigeren…
Epidiolex mag dus ook gewoon vergoed worden door zorgverzekeraars want op 19 september 2019 is ook een in de hele EU geldige vergunning voor het in de handel brengen van Epidiolex verleend. Vergelijk dat nu zelf maar eens met de onderzoeken waarin Bedrocan-cannabisproducten centraal staan. De opsomming daarvan is typisch een geval van “twaalf ambachten, dertien ongelukken” oftewel “steeds verschillende baantjes hebben maar in geen enkel baantje succesvol zijn”.

Medicinale gebruikers in Duitsland krijgen de Nederlandse Bedrocan cannabis wèl volledig vergoed van zorgverzekeraars

Een andere zeer opvallende tegenstrijdigheid in het Nederlandse beleid is natuurlijk ook dat medicinale gebruikers in bijvoorbeeld Duitsland hun cannabis-medicijn wel gewoon en ook volledig vergoed krijgen van Duitse zorgverzekeraars terwijl hun medicijn in veel gevallen exact dezelfde cannabis is als hetgeen Nederlandse medicinale gebruikers hier in Nederland niet meer vergoed krijgen.

Waar gaat het mis in Nederland???

Dus ja… zelfs voor volslagen leken lijkt mij dat de meest prangende vraag in Nederland is waar het mis gaat in de huidige constructie overheid – BMC – Bedrocan of beter gezegd waar ging het mis en waarom is daar geen verandering in gebracht? Je zou denken dat er in al die jaren vragen en kamerstukken in overvloed over zijn geweest dus waarom grijpt de overheid niet in en waarom accepteren wij dit überhaupt nog?

Dat is nog enigszins te begrijpen natuurlijk want “wij” zijn slechts volslagen leken die van de politiek zowel als van zorgverzekeraars, huisartsen, ziekenhuizen, zorginstellingen et cetera correcte informatie èn correct handelen verwachten…
Persoonlijk denk ik dat we dan nog heel lang kunnen wachten…

En misschien moeten we ook eens iets ondernemen tégen al die “controlerende” overheidsinstanties die elkaar voor het oog tegenwerken ten bate van hun eigen geheime plan, totaal niet transparant en zonder eigen belangen zijn en de gemeenschap alleen maar handen vol geld en veel kopzorgen kosten. Wat als we daar om te beginnen eens onafhankelijke organisaties voor in plaats zetten met echte, onafhankelijke deskundigen die zonder geremd te worden door allerhande belangenverstrengelingen echte wetenschap toe kunnen passen?

BRONNEN

Herbeoordeling medicinale cannabis: geen verzekerde zorg (06-11-2017)
Medicinale cannabis niet in basispakket (10-11-2017)
Vijf onderzoeken met Epidiolex volgens EMA (19-09-2019)
Onderzoeken waarin Bedrocan-cannabisproducten centraal staan

Update 2023-01-12 naar aanleiding subsidie aan UMC Utrecht inzake onderzoek Epidiolex